سود مایع NAOH

 

سود مایع ماده ای بی بو و بی رنگ  و بسیار خورنده و واکنش دهنده می باشد .

این ماده که اسم های دیگر آن مثل کاستیک سودا ، سود سوزآور و سدیم هیدروکسید نیز می باشد از نظر شیمیایی یکی از نمک های سدیمی است کاستیک سودا دارای پایه قلیایی و تجزیه کننده پروتئین در بافت های زنده بوده و باعث سوختگی شیمیایی می شود .

از جمله ویژگی های سود سوزاور مایع این است که جاذب آب و رطوبت بوده و گاز کربنیک محیط را جذب می کند ، به این معنا که اگر به مدت زیادی در معرض هوای آزاد قرار بگیرید با جذب کربن ، تبدیل به کربنات سدیم جامد می شود .

سود مایع ۵۰ درصد در صنایع گوناگونی مثل کاغذ سازی ، تولید صابون و شوینده ها ، حفاری چاه های نفت و گاز ، نساجی و… مصرف شده .

 

 

تولید سود مایع

در حالت کلی دو روش جهت تولید سود مایع یا هیدروکسید سدیم مایع وجود دارد که عبارتند از :

• روش سلول دیافراگم
• روش سلول غشایی یا ممبران

 

تولید سود مایع با استفاده از روش سلول غشایی یا ممبران :

تولید با روش ممبران از پرکاربردترین و جدیدترین تکنولوژی های روز دنیا برای تولید سود مایع می باشد . این روش ، با روش دیافراگم تفاوت بسیار دارد همانطور که از نام این روش بر می‌آید ، برای تولید مایع سوزآور از یک غشای مبادله کننده یون استفاده می‌شود .

حجم مشخصی از گاز یا مایع در دو طرف غشا قرار می‌گیرد و فقط یون‌های سدیم قادر به عبور کردن از این غشا هستند بدین صورت که اطراف هر کدام از الکترودهای قرار گرفته در محلول ، به جای دیافراگم ، غشا قرار گرفته است .

غشا به صورت انتخابی عمل می کند و به یون های سدیم اجازه می دهد که حرکت کنند .

 

تولید سود مایع با استفاده از روش دیافراگم :

در این روش کلر، سود مایع و هیدروژن به طور همزمان تولید می شوند . آب نمک اشباع شده به بخش آند سلول جایی که گاز کلر آزاد می شود، وارد می گردد. نقش اصلی دیافراگم در این روش این است که سود مایع را از آب نمک در بخش کاتد جدا کند در واقع در بخش کاتد گاز هیدروژن آزاد می شود.

این خود باعث شده که کارخانجات تولید سود مایع به طور همزمان آب ژاول، هیپوکلریت سدیم، گاز کلر، اسید کلریدریک، جوهر نمک، کلر، پرکلرین نیز تولید کنند.

 

 

خواص سود مایع

خاصیت قلیایی سود مایع به عنوان یک ویژگی برجسته شناخته شده است .

این ماده جز باز های قوی است که قابلیت خورندگی بالایی دارد و می تواند فلزاتی نظیر روی، آلومینیوم و قلع را دچار خوردگی نماید. در اثر فرایند خوردگی این فلزات گاز هیدروژن آزاد می گردد که می تواند سبب انفجار شود

با اینکه سود مایع خود به تنهایی قابلیت اشتعال زایی و یا انفجار را ندارد، اما می تواند با اسید های مختلفی مانند هیدروکلریک اسید واکنش دهد و سبب خنثی شدن و آزاد سازی گرمای قابل توجهی گردد

این محلول قلیایی با بسیاری از ترکیبات و فلزات واکنش شیمیایی انجام می‌دهد. واکنش سدیم هیدروکسید با آلومینیوم منجر به تولید هیدروکسید آلومینیوم به عنوان رسوب می‌شود. این ماده جاذب رطوبت است و می‌تواند دی اکسید کربن موجود در هوا را به سرعت جذب کند

به عنوان مهم‌ترین ویژگی‌ها و خواص فیزیکی و شیمیایی مایع سود سوزآور می‌توان به حلالیت آن، نقطه جوش یا نقطه انجماد آن اشاره کرد

این مایع در آب، محلول است و در الکل‌هایی نظیر اتانول و متانول به نسبت برابر حل می‌شود. ترکیب سود سوزآور مایع در دمای ۱۴۵ درجه سانتی گراد به جوش می‌آید.

 

 

 

مصارف و کاربرد های سود مایع :

• در کاغذ سازی
• در صنعت تصفیه آب
• صنایع غذایی
• تصفیه آلومینیوم
• تولید صابون و سفید کننده
• حفاری چاه نفت
• تولید سیمان و بتن ترکیبی
• مصرف در صنایع شیمیایی
• سود مایع در صنایع
• نساجی

 

که هر کدام را به اختصار توضیح می دهیم :

 

در کاغذ سازی

اصلی ترین صنعتی که بیشترین میزان مصرف سدیم هیدروکسید را دارد صنعت تولید کاغذ است . با توجه به اینکه تولید بیشتر کاغذ در جهان از بازیافت کاغذ های استفاده شده می باشد ، این ماده به عنوان عامل اصلی در جدا سازی الیاف سلولزی استفاده می شود و تاثیر زیادی در سفید شدن کاغذ دار با افزودن سود سوز آور به آن اقدام به پاک کردن جوهر و سفید سازی خمیر کاغذ می نماید .

 

تصفیه آب آشامیدنی

آب شرب شهری که توسط منابع زیر زمینی یا آب سد ها تامین می شود ، به دلیل نفوذ مواد زیان آوری نظیر میکروب ها ، جلبک و قارچ و همچنین فلزات سنگین برای نوشیدن مناسب نیست برای تنظیم pH آب های اسیدی از سود کاستیک استفاده می شود این ماده همچنین قادر به کاهش میزان فلزات سنگین و سمی موجود در آب آشامیدنی است .

 

در صنایع غذایی

کاستیک ، ماده ای خوراکی نیست ولی در صنایع غذایی کاربرد دارد . همچنین برای شستشوی میوه ، سبزی ، تولید شکلات ، کاکائو ، کارامل ، تولید نوشابه ، تصفیه قند و شکر ، تولید لبنیات و … کاربرد های فراوانی دارد .

 

 

تصفیه آلومینیوم

تولید فلز خالص آلومینیوم با استفاده از این ماده صورت انجام می شود. در این روش ، سود کاستیک مایع به عنوان یک عامل قلیایی استفاده می شود .

 

 

سدیم هیدروکسید در تولید صابون

در تولید صابون ، سدیم هیدروکسید نقش عامل قلیایی را جهت تبدیل روغن های گیاهی یا حیوانی به صابون دارد. از قرن نوزده میلادی ، به خاصیت تجزیه کنندگی بافت های چربی توسط هیدورکسید سدیم پی برده شد و از آن زمان از این ماده شیمیایی به منظور تولید صابون و شوینده ها استفاده می شود

 

 

حفاری چاه نفت

به دلیل استفاده از بنتونیت و دیگر انواع گل حفاری ، pH سود کاستیک برای تنظیم اسیدیته چاه استخراج نفت و گاز مصرف می شود محیط با افزایش مواجه خواهد شد.  .

 

 

تولید سیمان و بتن ترکیبی

سدیم هیدروکسید به عنوان روان کننده در تولید سیمان ترکیبی مصرف می شود و باعث یک دست شدن سیمان و جلوگیری از جدا شدن ماسه از سیمان می شود .

 

 

مصرف در صنایع شیمیایی

در صنایع شیمیایی از کاستیک برای خنثی سازی اسید ها و تنظیم pHاز این ماده برای تولید انواع دیگر ترکیبات سدیم دار مصرف می شود استفاده می کنند .

 

 

سود مایع در صنایع

همچنین به عنوان یک شوینده و چربی صنعتی بر در صنایع مختلف مصرف می شود . شستشوی گریس ، چربی ها و پروتئین ها از مخازن و سیلو ها و همچنین پاک سازی لوله ها و فاضلاب صنعتی از رسوبات از جمله کاربرد های صنعتی آن است .

 

 

نساجی

در صنعت نساجی کاربرد سود مایع در تولید پارچه برای تولید و رنگرزی پارچه هایی از جنس پلی استر و نایلون و سایر الیاف مصنوعی است مورد استفاده قرار می گیرد .

 

 

نگهداری و انبارداری

دمای مناسب برای نگهداری سود مایع بین ۵ تا ۵۵ درجه سانتی گراد می باشد . در دمای کمتر از ۵ درجه این مایع یخ می زند و در دمای بالای ۵۵ درجه هم بر دیواره های مخزن ایجاد خوردگی می کند .

زمان نگهداری کاستیک سودا بستگی مستقیم به نوع انبارداری این ماده دارد . سدیم هیدروکسید به دلیل هیگروسکوپیک بودن و تمایل زیاد به جذب دی اکسید کربن محیط نباید در معرض هوای آزاد قرار گیرد زیرا پس از مدتی به ترکیب جامدی به نام کربنات سدیم تبدیل خواهد شد مخزن نگهداری سود مایع نیز باید از جنس خاص پلاستیکی و یا فولاد ضد زنگ باشد در غیر این صورت یون های فلزی مخزن را جذب نموده و خلوص و طول عمر آن کاهش می یابد .

 

 

نکات ایمنی

محلول سود اگر با پوست تماس پیدا کند ، باعث سوختگی شیمیایی می شود و در نهایت ممکن است سبب صدمات جدی به پوست ، چشم و سیستم تنفسی شود .

در نتیجه باید از تجهیزات حفاظتی مثل دستکش پلاستیکی ، لباس های ایمنی ، عینک صنعتی و … استفاده نمود. جعبه کمک های اولیه باید در محل وجود داشته باشد.

در صورت تماس طولانی مدت با سود مایع ، پوست را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زیر آب سرد شستشو دهید. ترکیب آن با اسید ها و یا آب ، واکنشی گرمازا تولید می نماید و باید با دقت این کار را انجام داد

 

 

حمل و نقل

در بسته بندی این محلول شیمیایی باید این نکته را در نظر گرفت که سود ماده ای خورنده می باشد در نتیجه باید از تانک های استیل یا دارای ساختار پلیمری استفاده کرد . همچنین نکته قابل ملاحظه درباره این ماده کنترل دمای محل ذخیره سازی است زیرا ویسکوزیته این ماده در دماهای پایین افزایش می یابد بدین منظور همواره باید دمای محیط بین 29 تا 38 درجه سانتیگراد تنظیم شود .